Նա ով հակված է գիրք կարդալու, կկարդա նաև ավտոմատը հանձնելուց հետո

Նա ով հակված է գիրք կարդալու, կկարդա նաև ավտոմատը հանձնելուց հետո

Կան մարդիկ, ովքեր մեղադրում են տարկետման իրավունքի համար պայքարող երիտասարդներին, որ նրանք հիմնականում ակտիվ են այն ժամանակ, երբ հարցերը առնչվում են անձամբ իրենց շահերին, սակայն մնացած խնդիրների դեպքերում չեն ցուցաբերում անհրաժեշտ ակտիվություն: 

Նման մեղադրանքները ուսանողության հասցեին արդար չեն, քանի որ դա միանգամայն նորմալ երևույթ է: Ցանկացած կայացած քաղաքացիական հասարակություն ունեցող երկրներում նորմալ է, երբ յուրաքանչյուր շերտ պայքարում է իր իրավունքների համար:
Բացի այդ ուրախալի է տեսնել, որ ունենք պայքարող երիտասարդներ, ովքեր ունակ են ոտքի կանգնելու ու իրենց խոսքն ասելու:

Սակայն ցանկացած պայքար չպետք է լինի ինքնանպատակ ու չպետք է այդ պայքարի հիմքում դրվեն մաքսիմալ պահանջներ, հակառակ դեպքում պահանջների բավարարումը հանգեցնելու է մնացածի իրավունքների ոտնահարմանը:

Այստեղ կարծում եմ ուսանողությունն այնքան էլ արդար չէ, երբ փորձում է հասնել տարկետման ամբողջական իրավունքի, քանի որ որոշակի իրավունքներ արդեն վերապահված են: Արդար չէ, որ հասարակության մի հատվածը պետք է պարտադիր անցնի զինվորական ծառայություն, իսկ մյուս հատվածը գիտության զարգացման պատրվակով փորձի խուսափել ծառայությունից: Այն որ գիտության զարգացումը սոսկ պատրվակ է, դա գիտակցում են նաև ուսանողության ճնշող մեծամասնությունը, որովհետև ովքեր ունեն իրոք ներքին մղում, ցանկություն ու կամք զբաղվելու գիտությամբ, նրանք դա կարող են անել և ծառայությունից հետո, և ծառայության ընթացքում, օգտվելով առաջարկվող տարբերակներից:

Իսկ եթե երկու տարին պետք է մարդուն հիմնովին հեռացնի գիտությունից, նշանակում է այդ մարդը երբեք մոտ չի էլ եղել գիտությանը, քանի որ կյանքում միայն բանակը չէ, որը այս կամ այն չափով օժանդակում է մարդու գործողությունների դանդաղեցմանը, կամ ժամանակավոր կասեցնում է մարդու նպատակաուղղված գործունեությունը:
Արդար չէ, որ այն պատանիները, ովքեր ինչ-ինչ պատճառներով չեն ցանկանում շարունակել ուսումը կամ առհասարակ չեն կարևորում բուհական կրթությունը, պետք է իրենց կյանքի գնով պաշտպանեն նրանց, ովքեր իրենց գործունեությունը տեսնում են գիտության ասպարեզում:

Եթե Հայաստանը չգտնվեր պատերազմական վիճակում ու բանակի դերակատարումն այսքան չկարևորվեր, ապա քավ լիցի, թող գործեին տարկետման բազմաթիվ իրավունքներ ու առհասարակ կարելի կլիներ անցում կատարելու պրոֆեսիոնալ բանակի, կամավորության հիմունքներով:

Բայց կա այն, ինչ կա ու պատրավոր ենք հաշվի նստել իրականության հետ: Իսկ իրականությունն այն է, որ մեզանում բանակն ունի առաջնային դեր ու եթե պետք է պաշտպանել հայրենիքը, ապա պետք է պաշտպանեն բոլորն անխտիր:

Առնվազն դեմագոգիա է, երբ ասում են, որ մենք գիտությամբ զբաղվելով արդեն իսկ ծառայում ենք հայրենիքին: Նման կերպ հայրենիքին ծառայում է նաև հավաքարարը, ով մաքրում է փողոցները ու ապագա կամ ներկա գիտնականներին հնարավորություն է տալիս քայլել մաքուր փողոցներով: Ենթադրում եմ առավել արդար կլինի, որ նախ բոլորս մեր պարտքը կատարենք հայրենիքի հանդեպ նախ ուղղակի առումով, հետո յուրաքանչյուրս մեր աշխատանքով ու գործունեությամբ: Եվ որևէ տեղ գրված չէ, որ գիտնականը որպես քաղաքացի առավելություն պետք է ունենա փողոցը մաքրող հավաքարարի կամ ցանկացած մեկ այլ աշխատանքով զբաղվող մարդու նկատմամբ: Չպետք է թույլատրել, որպեսզի օրենքով ձևավորվի էլիտար խավ, որը կլինի առավել քան մյուսները:

Իհարկե կլինեն բացառիկ շնորհյալ երիտասարդներ, որոնք կօգտվեն տարկետման ամբողջական իրավունքից, սակայն կյանքը ցույց է տվել, որ հիրավի բացառիկ շնորհով օժտված մարդիկ նաև հիմնականում լինում են համեստ ու իրենց «իրավունքների» մասին ոչ ամպագոռգոռ հայտարարություններ անողներ ու որպես կանոն հասնում են իրենց նպատակին անկախ ժամանակի անհարմարություններից:

Խոցելի է նաև այն տեսակետը, որ այդ բացառիկ շնորհյալները կլինեն օլիգարխների կամ բարձրաստիճան պաշտոնյաների զավակները: Հավատացեք, օլիգարխներն ու բարձրաստիճան պաշտոնյաները կգտնեն եղանակ, որպեսզի իրենց զավակները «ծառայեն» տաքուկ զորամասերում կամ զորամասերի աշխատասենյակներում ու թեպետ սա նույնպես արդար չէ, բայց համենայն դեպս չեն զբաղեցնի իրոք տաղանդով օժտված երիտասարդների տեղը:

Իսկ զուտ բարձր գնահատականներով ԲՈՒՀ ավարտելը դա դեռ տաղանդի նշան չէ: Ես ճանաչում եմ բազմաթիվ դատարկամիտ կարմիր դիմպլոմավորների ու բազմաթիվ դատարկամիտ գիտությունների թեկնածուների ու նմանատիպ գիտությունների դոկտորների:

Արդար չէ նաև մեղադրանքը ՊՆ-ի նկատմամբ, որ բանակում չեն ստեղծելու հատուկ պայմաններ, որպեսզի ենթադրենք փիլիսոփաները կամ բանասերները կարողանան հանգիստ զբաղվել գիտությամբ: Այդ գործընթացը դժվար է պատկերացնել: Ինչպե՞ս կարելի է երկու հոգու տանել բանակ, մեկի ձեռքը տալ ավտոմատ ու բարձրացնել դիրքեր, իսկ մյուսին հատկացնել սենյակ ու ասել, դե դու նստի քո համար հանգիստ գիրք կարդա կամ արխային մտածի:

Նա ով հակված է մտածելու, կմտածի նաև իր հանգստի ժամերին, առավել ևս, որ ԲՈՒՀ ավարտելով չեն դառնում փիլիսոփա, ԲՈՒՀ-ում յուրացնում են ընդամենը փիլիսոփայության պատմություն:

Նա ով հակված է գիրք կարդալու, կկարդա նաև ավտոմատը հանձնելուց հետո: Նա ով հակված է գրելու, կգրի նաև ավտոմատը ձեռքին:

Իհարկե ողջունելի է ուսանողության պայքարի ջիղն ու կամքը, բայց առավել արդար կլիներ, եթե նրանք հաշվի առնեին իրականությունն ու փորձեին անել հնարավորինս, որպեսզի իրենք էլ վաղը կամ մյուս օրը չմատնանշվեին բանակում ծառայողների կամ նրանց ծնողների կողմից և չդասվեն օլիգարխների կամ բարձրաստիճան պաշտոնյաների զավակների շարքին:

Որովհետև իրոք, եթե որևէ մեկը ուսման պատրվակով չպետք է մեկնի ծառայության, ապա ցանկացած ծնողի մոտ կարող է բնական հարց առաջանալ, ի՞նչու պետք է իր որդին ծառայի ու կյանքը վտանգի հանուն նրա անվտանգության:

Կարեն ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում