Մադրիդյան սկզբունքներն ընդունվել են արտաքին ճնշմամբ. ՌԴ-ն դիմադրել է. Շիրխանյան

Կա լարվածություն հայ-ադրբեջանական, ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին և այս դեպքում ասել, թե ինչու ՀԱՊԿ-ն մեզ չի օգնում, զորք չի ուղարկում,  դա անլուրջ է, անիմաստ, անտեղի, որովհետև Հայաստանն ունի իր հնարավորությունները լիարժեք պատասխան տալու սահմանային բոլոր ոտնձգություններին: Եթե ասում ենք, որ ինքնիշխան պետություն ենք, ապա հույսը մեզ վրա պետք է դնենք և ոչ թե սպասենք, թե Պուտինը կամ ՀԱՊԿ-ն ինչ կասի: Այս մասին Times.am-ին տված հարցազրույցում ասաց պաշտպանության նախկին փոխնախարար Վահան Շիրխանյանը:

-Ժողովրդին պետք է հանգիստ թողնենք, լարվածություն սահմանին միշտ է եղել, տարիներ շարունակ:

-Օգտագործվող զինատեսակների տրամաչափն է մեծացել, սա է անհանգստության առիթ տալիս շարքային քաղաքացուն, պատկան մարմիններին,  Մինսկի խմբի համանախագահներին:

-Տրամաչափը փոխվել է, այո, բայց ականանետներն ու թնդանոթներն ավելի մեծ տրամաչափի են լինում: Ադրբեջանն իրականացնում է ահաբեկչական գործողություններ, փորձում է ահաբեկել սահմանի պաշտպանին, հայ ժողովրդին և մենք պետք է ուժեղ հակաահաբեկչական գործողություններ իրականացնենք: Ես  կարծում եմ, որ սա կարվի: Սրանք ահաբեկիչներ են, չի կարող այլ անուն ունենալ մի մարդ, որը ստորագրում է զինադադարի պայմանագիր և հաջորդ օրը հարձակում է գործում, ուղարկում մարդասպաններ սահմանի վրա: Ալիևն ահաբեկիչ է, ուրիշ անուն նա ունենալ չի կարող, որին պետք է պատժել որպես այդպիսին: Ժամանակին մեր արտաքին գերատեսչությունը պիտի դիմեր միջազգային դատարան, որ Ալիևն ահաբեկիչ ճանաչվեր:

-Ռուս փորձագետ Դենիս Դվորնիկովն օրեր առաջ ինձ հետ զրույցում ասաց, որ սահմանային լարվածությունը քննություն է ՀԱՊԿ-ի համար՝ ապացուցելու իր կենսունակությունը, քանի որ ագրեսիա է տեղի ունենում առանցքային անդամ պետության դեմ:

-Մենք ՀԱՊԿ անդամ ենք և բազմաթիվ զորավարժություններ ենք անցկացրել նրանց հետ համատեղ և այն, ինչ անում ենք, սովորել ենք նաև այդ զորավարժություններից: Այդ առումով կարելի է ասել, որ սա քննություն է: ՀԱՊԿ-ը  միասնական կառույց է, որտեղ  անդամ երկրների ռազմական կառույցները բարձրացնում են իրենց մարտունակությունը:

-Ռուս փորձագետը սա նկատի չուներ: Ինչևէ, «Շանթ 2015»-ի շրջանակում խաղարկվեց մի սցենար, որ կարող է պատերազմ սկսի և ՀՀ-ի դաշնակցային գործընկերը չկատարի իր պարտականությունը և մենք մնանք մենակ պատերազմի դաշտում, ինչպես  եղել է ժամանակին: Սա մեսի՞ջ էր ՌԴ-ին, կա՞ նման մտավախություն, առհասարակ, ինչ քաղաքական ենթատեքստեր եք նկատել: 

-Դա կանխատեսում է: Իսկ քաղաքական ենթատեքստն այն էր, որ պաշտպանական գերատեսչությունը պետք է իմանար իր երկրի մոբիլիզացիոն իրական վիճակը և իմացավ: Իհարկե, կարող է նաև կրկնել սա: Ինչ վերաբերում է պատերազմի դաշտում մենակ մնալուն,  ես նման  մտավախություն  չունեմ: Իսկ 90-ականներին մենք մենակ չենք եղել:

-Սկզբնական շրջանում չե՞նք եղել, 2.5 տարի…

-Սկզբի տարիներին, երբ Հայաստանը դեռ չէր կողմնորոշվել, երբ դեմ էր քվեարկում ՌԴ-ին,  խորհրդային միությանը և իրականացվեց «Օղակ» օպերացիան: Սա, երբ Հայաստանը դեմ քվեարկեց խորհրդային միության պահպանման հանրաքվեին: Այդ ժամանակ, իսկապես, մենակ էինք:

-Հիմա ՌԴ-ի կողմից տրամադրվող 200 մլն. դոլարի վարկը, մատակարարվող գազի գնի իջեցումը սրանք ինչ ժեստեր են,  բարի կամքի դրսևորո՞ւմ…

-Դրական ժեստեր են, Ռուսաստանը գիտի, որ Հայաստանն ունի ֆինանսական խնդիրներ՝ շրջափակման մեջ լինելով, տնտեսական վիճակը շատ լավ գիտի, ուստի օգնում է, որ Հայաստանը կարողանա իր զինուժը պատշաճ վիճակում պահել: 

-Իսկ ինչի այս 20-25 տարում չենք մտածել սեփական զենքի արտադրության մասին, որ այսչափ այսպես ասած՝ կախված չլինեինք…Լեոնիդ Ազգալդյանը նման ծրագրեր առաջ քաշել է կարծեմ:

-Իմ ժամանակ դա եղել է, հիմիկվա մասին չեմ կարող ասել: Իհարկե, կարող էինք: Իսկ լիովին հնարավոր չէ որևէ երկրից կախված չլինել, ոչ մի երկիր լիովին անկախ լինել չի կարող, անգամ Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն, Չինաստանն անկախ չեն, առավելևս Հայաստանը չի կարող անկախ լինել այդ առումով:

-Սահմանային լարվածության ներկա պատկերը, աշխարհաքաղաքական զարգացումները ԼՂ-ի հակամարտության կարգավորման գործընթացի բովանդակության վրա կազդե՞ն, կամ  մոտեցումային փոփոխություն պիտի մտցնե՞նք:

-Աստված ոչ անի, որ աշխարհաքաղաքական փոփոխություններ տեղի ունենան, դրանք կազդեն և Հայաստանի, և Ղարաբաղի, և տարածաշրջանի վրա: Սա հուշում է մի բան, որ Հայաստանը պետք է լինի գերմոբիլիզացված և իր խնդիրներն ուրիշի վրա դնելու հույս չունենա:

-25 տարում կարողացե՞լ ենք հզորանալ, հզոր տնտեսություն ստեղծել, մրցունակ…միայն բանակի շնորհիվ կամ հաշվին, որի  հետագա  հզորությունն ինչ-որ առումով նույնպես տնտեսության հզորությունից է կախված:

-Հայաստանի բանակը շատ հզոր է, բոլորն են այս գնահատականը տալիս: Տնտեսությունն էլ կարող էր լինել հզոր,եթե ՀՀ-ում չլիներ այս քայքայիչ լիբերալ մոնիտորիստական համակարգը:

-ԱՄՆ-ի և ՌԴ-ի շահերը բախվում են ԼՂ հակամարտության կարգավորման հարթությունում, թե ամեն դեպքում խաղաղության հասնելու նրանց տեսլականը տարբեր է՝ ելնելով սեփական շահերից: 

-Շահերի բախումն այլ հարթությունում է. մեծ տերությունների պայքարը ռեսուրսների համար պայքարի դաշտում է: Պետք չէ լինել միամիտ և ասել, որ ԱՄՆ-ն մարդու իրավունքների համար կանգնած երկիր է, որն արդարության համար ամեն ինչ կտա: Բայց այո, ամեն մեկը խաղաղության տարբեր ճանապարհներ է տեսնում՝ ելնելով իր ազգային շահից: Ասում ենք ԱՄՆ-ն խոսում է տարածքների վերադարձից, մի ժամանակ ԱՄՆ-ն ասում էր, թե ինչու Նախիջևանը չփոխենք Ղարաբաղի հետ, այդպիսի պլան կար: ԱՄՆ-ի համար սովորական է  փոքր կտորներ այստեղից այնտեղ դնելը: Մենք չպետք է լրջորեն հետևենք այդ բոլոր ասածներին և հույսը մեր վրա դնենք:

-Մեկ անգամ  ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանը, ավելի վաղ վարչապետ Արայիկ Հարությունյանն ակնարկել են, որ մադրիդյան սկզբունքներն իրենց համար անընդունելի են:

-Ես էլ համարում դրանք անընդունելի, մենք պետք է մերժենք դրանք, որովհետև այդտեղ ասվում է՝ Արցախը հանձնեք Ադրբեջանին: Եվ սա եղել է միջազգային հանրության ճնշման տակ:

-Ասում են ԼՂ հարցն ավելի շատ ՌԴ-ի ազդեցության տակ է, գուցե ինչ-որ կերպ ազդե՞ր: Մի երկիր, որը տարածքային վերադարձումներ արեց՝ ասելով, որ պատմական արդարություն է վերականգնում:

-Սեփական տարածքները կվերադարձնի, չնայած էստեղ էլ ՌԴ-ն ահագին դիմադրել է, բայց արտաքին ճնշումները շատ մեծ են եղել. մադրիդյան սկզբունքներն ընդունվել են այլ տեղ, այլ ճնշման տակ:

-Կգա՞ ժամանակ, որ հայկական կողմը դեմ դուրս գա բանակցային սեղանին դրված մադրիդյան սկզբունքներին:

-Կգա ժամանակ:

-Երկրի կառավարման համակարգի փոփոխությունը որքանո՞վ է վտանգում ազգային անվտանգությունը, պաշտպանությունը, երբ գտնվում ենք պատերազմի մեջ: Այստեղ վարչապետին անվտանգային լուրջ լիազորություններ են վերապահվում:

-Սահմանադրությունը չեմ կարդացել, բայց կառավարման համակարգը պաշտպանության համար գերկարևոր խնդիր է, որովհետև բանակը միանձնյա կառավարման համակարգ է, նա պետք է հստակ իմանա իր ֆունկցիաներն ու գործողությունները: Թե ինչ է նախատեսում այս Սահմանադրությունն այս դեպքում, ես չգիտեմ: Ի վերջո, փոփոխությունները դեռ շարունակվում են և չեմ կարծում, որ մշակողները ՀՀ-ից դուրս ապրող մարդիկ են և անտեղյակ են ռազմական վտանգից, հնարավոր պատերազմական գործողություններից և դրել են մեխանիզմներ, որոնք կարող են վնասել:

-Մեր արտաքին քաղաքականությունը համահո՞ւնչ է սահմանին իրականացվող ռազմական քաղաքականությանը, գործողություններին, իրավիճակին: Ձեր ասած ուժեղ հակաահաբեկչական գործողությունները մեր ԱԳՆ-ն կկարողանա՞ միջազգային հարթակում մեզ մարսել տալ:

-Մի քանի անգամ հայտարարել եմ, որ ռազմի դաշտում հաղթել ենք, արտաքին քաղաքական դաշտում՝ պարտվել, հակառակ դեպքում Ադրբեջանն ընդունած կլիներ իր պարտությունը: Այստեղ ուզում եմ մի պատմություն հիշել՝ Աուստերլիցից հետո Նապոլեոնն իր արտգործնախարարին տանում է ռազմի դաշտ, որտեղ հազարավոր նեխած դիակներ կային, էս մարդը լինելով ինտիլիգենտ, քիթը մի կերպ փակելով ստիպված քայլում է Նապոլեոնի հետևից, դիակների վրայով, իսկ երբ դուրս են գալիս հարցնում է. «Ինչու՞ սա արեցիր», ինչին Նապոլեոնը պատասխանում է. «Որ քո արտաքին քաղաքականության մեջ հասկանաս հաղթանակի գինը»:

-Ակնարկը հասկանալի է…

Մարիամ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ

 

 

 

 

 

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում